Surowce skalne
Surowce skalne to największa i najbardziej zróżnicowana grupa surowców mineralnych w Polsce. Mogą być to skały zwięzłe (kamienie budowlane i drogowe, kruszywa łamane, surowce skaleniowe i skaleniowo-kwarcowe, wapienie dla przemysłu cementowego i wapienniczego), jak również okruchowe (kruszywa żwirowo-piaskowe, piaski szklarskie) i ilaste (iły ceramiczne, kaolin, surowce ilaste ceramiki budowlanej). Do surowców skalnych należą również: gips i anhydryt oraz bursztyn. Złoża kopalin, z których są one pozyskiwane, rozmieszczone są niemal na całej powierzchni naszego kraju, z zachowaniem pewnej podstawowej reguły: surowce ilaste ceramiki budowlanej oraz kruszywa żwirowo-piaskowe występują w całej Polsce, natomiast skały zwięzłe tylko w Polsce południowej. Wszystkie one zalegają na stosunkowo niewielkich głębokościach, co powoduje, że eksploatowane są wyłącznie
Surowiec mineralny | Produkcja krajowa | Pokrycie zapotrzebowania | Główne kierunki importu |
Gips i anhydryt | 5 040,5 tys. ton | 100% | niewielki import z Niemiec |
Iły ceramiczne | 582,6 tys. ton | 63% | Ukraina, Niemcy |
Kaolin | 142,9 tys. ton | 69% | Niemcy, Czechy |
Kamienie budowlane i drogowe | 4 982,0 tys. ton | 100% | niewielki import z Indii, RPA, Chin i in. |
Kruszywa łamane | 79 158,1 tys. ton | 98% | Norwegia, Niemcy, Słowacja |
Kruszywa żwirowo-piaskowe | 72 802,1 tys. ton | 99% | niewielki import z Niemiec, Ukrainy, Białorusi i in. |
Piaski szklarskie | 2 706 tys. ton | 100% | niewielki import z Niemiec i Czech, przy równoczesnym ponad siedmiokrotnie wyższym eksporcie |
Surowce ilaste ceramiki budowlanej | 1 803 tys. m3 | 100% | - |
Surowce skaleniowe i skaleniowo-kwarcowe | 540,6 tys. ton | 54% | Czechy, Turcja, Norwegia, Ukraina |
37 411 tys. ton | 100% | niewielki import z Czech, przy równoczesnym stukrotnie wyższym eksporcie |
Czy wiesz jak czytać powyższą tabelę? Jeżeli wielkość produkcji danego surowca przewyższa poziom zapotrzebowania można mówić o bezpieczeństwie surowcowym, gdyż całość potrzeb krajowych jest całkowicie zaspokojona przez rodzimą produkcję. Jeżeli produkcja krajowa jest mniejsza od zapotrzebowania, mówimy o deficycie częściowym lub w skrajnych przypadkach - całkowitym, gdyż część lub całość zapotrzebowania musi być pokryta importem. Przykładowo - zapotrzebowanie producentów ceramiki budowlanej na surowce ilaste pokrywane jest w całości dostawami ze źródeł krajowych. Nie ma więc konieczności sprowadzania tych surowców z zagranicy. Podobnie jest w przypadku wapieni dla przemysłu wapienniczego i cementowego, piasków szklarskich i kamieni drogowych i budowlanych. W przypadku iłów ceramicznych, kaolinu i surowców skaleniowych duża część zapotrzebowania jest pokrywana dostawami z zagranicy.
Z lektury portalu dowiesz się, że w Polsce wykorzystywany jest również gips syntetyczny, który powstaje w procesie odsiarczania spalin metodą mokrą wapienną (w elektrowniach węglowych). Więcej informacji na temat produkcji krajowej i pokrycia zapotrzebowania na wszystkie surowce skalne wykorzystywane w Polsce znajdziesz w roczniku Gospodarka surowcami mineralnymi w Polsce w latach 2013-2022.