Portal GEOLOGIA, GÓRNICTWO I SUROWCE DLA SPOŁECZEŃSTWA to nowoczesne źródło wiedzy o pochodzeniu i wykorzystaniu surowców mineralnych w gospodarce i życiu codziennym człowieka. Zawiera kompleksowe i aktualne dane o surowcach mineralnych Polski w podziale na 4 podstawowe grupy:

- surowce energetyczne,

- surowce metaliczne,

- surowce chemiczne,

- surowce skalne.

Portal w obecnej formie prezentuje informacje o 22 surowcach mineralnych wykorzystywanych w krajowej gospodarce. Spośród nich 20 jest wydobywanych w Polsce, a 2 pozostałe odzyskiwane są w procesie przerobu rud importowanych oraz odpadów poflotacyjnych. Warto jednak podkreślić, że w Polsce gospodarczo wykorzystywanych jest około 150 surowców mineralnych. Aby zapewnić niezależność surowcową kraju, niemal połowa z nich musi być importowana ze względu na brak ich krajowych źródeł (pierwotnych - złóż kopalin lub wtórnych np. odpadów i złomu), bądź niewystarczającą podaż (zbyt małe wydobycie w krajowych kopalniach). Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć w roczniku Gospodarka surowcami mineralnymi w Polsce w latach 2013-2022, który dostępny jest pod adresem: Rocznik GSM.

Ideą portalu jest szczegółowa charakterystyka wytypowanych surowców oparta na aktualnych danych. Dlatego też opis każdego surowca mineralnego zawiera informacje pogrupowane w następujące kategorie: zasoby, eksploatacja, przeróbka, magazynowanie i transport, zastosowanie (kierunki wykorzystania) oraz środowisko. ​​​

W zależności od surowca scharakteryzowana jest jedna z trzech stosowanych w Polsce metod eksploatacji złóż kopalin - odkrywkowa, podziemna lub otworowa. Różne surowce wymagają również zróżnicowanych procesów przeróbczych aby uzyskać ich określoną formę handlową. W przypadku surowców skalnych będzie to głównie przeróbka mechaniczna, surowce metaliczne poddawane są przeróbce mechanicznej i metalurgicznej, natomiast ropa naftowa podlega procesom rafinacji. 

Dodatkowo w przypadku ropy naftowej i gazu ziemnego scharakteryzowano system transportu i magazynowania tych surowców. Są one bowiem częścią składową strategicznej infrastruktury naszego kraju i decydują o jego bezpieczeństwie energetycznym.

Szczególnie ważne jest dla nas zwrócenie uwagi na wpływ górnictwa na środowisko oraz na procesy zachodzące po zakończeniu działalności górniczej, a więc na - wymaganą prawem rekultywację. Jej zadaniem jest nadanie lub przywrócenie terenom pogórniczym wartości użytkowych lub przyrodniczych. Dlatego ostatnim elementem opisu każdego z surowców są przykłady przeprowadzonej w Polsce rekultywacji i zagospodarowania terenów pogórniczych. Rekultywacja ich jest tym etapem działalności górniczej, która z jednej strony rekompensuje niekorzystne zmiany, a z drugiej w wielu przypadkach jest początkiem nowego, często bardziej atrakcyjnego sposobu zagospodarowania terenu.

Może niektóre z nich znasz ze swojego bliskiego otoczenia? Tak jak Arboretum Park Gródek w Jaworznie, który obejmuje wyrobiska po eksploatacji dolomitu na terenie byłej Cementowni Szczakowa.

Zachęcamy również do skorzystania z zamieszczonego na stronie Słownika oraz możliwości pobrania i zapoznania się z dodatkowymi materiałami, dostępnymi w zakładce Materiały dodatkowe. Historyczna działalność górnicza w Polsce stała się przyczyną powstania wielu obiektów i miejsc o wysokich walorach turystycznych i poznawczych. Ich wstępna lista zamieszczona jest na stronie Co warto zobaczyć.

Treść portalu została przygotowana przez Pracownię Polityki Surowcowej Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk. 

Lista Autorów:

- dr inż. Alicja Kot-Niewiadomska,

- dr inż. Ewa Lewicka,

- mgr inż. Anna Burkowicz,

- mgr. inz. Hubert Czerw,

- dr inż. Beata Figarska-Warchoł,

- dr inż. Andrzej Gałaś,

- dr inż. Katarzyna Guzik,

- mg inż. Jarosław Kamyk,

- dr inż. Jarosław Szlugaj. 

Portal Geologia, górnictwo i surowce dla społeczeństwa został dofinansowany  ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa”, nr projektu NdS/539771/2021/2022, kwota dofinansowania 257 830,00 zł, całkowita wartość projektu 257 830,00 zł